Het klinkt zo vanzelfsprekend: ‘…Veldhoven, een stad van dorpen…’. Burgemeester Delhez spreekt zó graag over zijn rijkje aan de Gender. En eerlijk is eerlijk, met ruim 45.000 inwoners is deze fusiegemeente altijd nog een maatje groter dan bijvoorbeeld Heusden, ook een fusiegemeente. Maar je kunt niet volhouden dat deze laatste plaats geen stadje is. Integendeel: monumentale allure volop. Die allure: dat is in Veldhoven wel even anders.
Ondanks dat er het 100-jarig bestaan met verve wordt gevierd. De jubileumvlag is al gehesen, een ‘concert van de eeuw’ is in voorbereiding en er wordt een Hollandse (?) linde geplaatst. De vraag of er in Veldhoven intussen ook voldoende sociaal- en cultuurhistorisch besef is dat past bij de stedelijke status, blijft nog even onbeantwoord.
Twee kerkgebouwen, beeldbepalend voor de ontstaansgeschiedenis en verdere ontwikkeling van deze ‘stad’ verschenen als huurobjecten op Funda in Business. De roomse kerken van Zeelst en Oerle ‘de markt op’. Het wordt allemaal te duur voor het kerkbestuur. De vier dorpsgemeenschappen van Veldhoven bloeien rond de kerkgebouwen. Publiek of privaat eigendom is betrekkelijk irrelevant. Voorop zou moeten staan dat er in álle geval gezocht wordt naar herbestemming die past bij het sociale leven rond de ‘kerk’. De beslissing daarover overlaten aan een parochiebestuur is niet meer van deze tijd.
Parochies bevinden zich in de marge van het sociaal-cultureel leven. De oorspronkelijke betekenis van de parochie voor het ‘samen-leven’ is definitief voorbij. Inleveren dus van zeggenschap over de functie en het gebruik van de leegstaande godshuizen. De inwoners van Zeelst en Oerle zijn de eersten die zeggenschap hebben over de toekomst van hun kerkgebouwen. De gemeentelijke overheid dient gebruikersinitiatieven vanuit de bevolking krachtig te faciliteren. En het kerkbestuur zonodig bestemmingen óp te leggen.
Honderd jaar stad verplicht. Beeldbepalende historische gebouwen in fusiegemeente Veldhoven, horen toe aan de gemeenschap. De kerkgebouwen in Veldhoven-dorp en Meerveldhoven vallen, voorlopig, nog buiten het ‘Funda geweld’. Maar wat niet is kan ook deze pittoreske silhouetten later ten deel vallen.
Een gemeente besturen vraagt om visie, lef en durf. Temeer zodra stenen fundamenten waarop je stad is gebouwd vermorzeld dreigen te worden op een ongewisse geldmarkt van huur en verhuur. Veldhoven onwaardig. Het etiket ‘stad’ staat uitsluitend op het gemeentelijke visitekaartje dankzij de administratieve samenvoeging van de vier kerkdorpen in 1921. Inderdaad, met dank: zij vormen de aorta’s van het gemeenschappelijk leven in deze overigens inmiddels Eindhovense suburb.
Stad of niet.
